Kế 14 - Lấy nhàn thắng mệt

Lấy nhàn thắng mệt

1.Câu chuyện xuất xứ:

Tại một vùng đất nọ, muôn loài sinh sống quây quần hoà hiếu với nhau. Riêng chỉ có Voi là cậy mình to xác, tác oai tác quái khiến mọi loài phải khiếp sợ.

Chỉ riêng có đám nhà kiến, nhỏ bé lại siêng năng làm lụng và biết lượng sức mình nên luôn tránh né mọi loài khác. Vậy mà Voi kia vẫn không buông tha.

Một lần, Voi ta đương khệnh khạng dạo bước, dương dương tự đắc khi thấy mọi loài đều khép nép nhường đường, thì bỗng thấy một đàn kiến đang chăm chỉ giăng hàng ngang đường chuyển vận những hạt vừng bé tí tẹo để dự trữ lương ăn cho mùa đông sắp đến. Voi ta tức giận vì thấy có kẻ không vội nhường đường cho mình, bèn lấy chân chà mạnh xuống đám kiến. Lũ kiến bỏ chạy rồi chui xuống các ngách hầm đào sâu vào lòng đất. Phía trên, đất vẫn rung chuyển vì cơn giận dữ của Voi. Đám kiến trấn tĩnh lại bàn cách đối phó bằng cách van xin Voi để chúng yên. Nhưng voi càng được thể ra oai quyết phá tan tổ kiến.

Thấy vậy, có một chú kiến lửa thông minh quyết ra tay cứu đồng loại. Nó bèn lẳng lặng ra khỏi hang và khẽ khàng leo lên chân rồi cuối cùng lọt vào trong tai Voi. Chú Kiến lửa chọn chỗ da mỏng nhất và nơi sâu nhất trong tai Voi rồi dùng hàm răng sắc nhọn như một gọng kìm cắn mạnh. Lúc đầu thấy nhói ở tai, Voi lắc lắc lắc cái đầu nghe ngóng. Nhưng Kiến lửa cứ ung dung trong tai voi thi thoảng lại cắn một nhát khiến voi ta khó chịu quay cuồng tìm cách đối phó hết nghiêng bên này lại sang bên khác. Chẳng mấy chốc cái tấm thân nặng nề làm cho Voi thấm mệt. Đến khi đó, Kiến lửa mới cắn mạnh hơn và liên tục hơn khiến Voi ta đau đớn lồng lên rồi hết đập đầu vào bên này rồi lại bên kia mà không làm gì được chú kiến bé nhỏ đang tung hoành trong tai và cắn vào chỗ da mỏng nhất trên cơ thể của mình. Cuộc đấu càng kéo dài,Voi càng mệt rũ, lúc đó Kiến ta mới thủ thỉ dạy cho Voi một bài học nhớ đời là chớ cậy to xác mà coi thường hống hách với kẻ khác và đừng nghĩ kiến ta đây nhỏ xác mà dễ bắt nạt...

Chẳng có cách nào khác, đến lượt Voi ta phải nài nì chú kiến nhỏ tha thứ cho mình và hứa sẽ không bao giờ dám coi thường và đụng đến loài kiến nữa.

2. Cốt lõi kế sách:

Ta có thể không đông, không mạnh bằng đối phương, nhưng nếu ta dùng kế sách để tạo ra sức nhàn cho mình, đối phó với quân đối phương mệt mỏi kiệt sức và bị động thì ắt thắng - Lấy sức nhàn chống kẻ mệt mỏi.

3. Ý nghĩa vận dụng trong kinh doanh

Trong kinh doanh, người làm ăn hay doanh nghiệp, đứng trước đối thủ mạnh về tiềm lực, phải biết tận dụng lợi thế sẵn có (vị trí địa lý thuận lợi, bộ máy nhỏ, chi phí ít, yếu tố địa phương,...) để tạo ra sức nhàn cho mình, hạn chế thế mạnh của các đối thủ cạnh tranh để vượt lên trong thương trường.

MỘT SỐ MINH HỌA VIỆC ÁP DỤNG THÀNH CÔNG KẾ SÁCH

1. Bộ máy nhỏ có lợi thế lớn

Emiz là một trong những hãng bán lẻ lớn nhất ở Na Uy. Tuy nhiên, không hiểu vì lý do gì mà một chi nhánh của nó tại thành phố Hamo hoạt động kinh doanh không được tốt.

Ban lãnh đạo của Emiz liền cử giám đốc bán hàng đến chi nhánh này để kiểm tra. Qua tìm hiểu, họ biết rằng chi nhánh của họ đang bị cạnh tranh bởi một hãng bán lẻ khá lớn tên là Tasco mới được xây dựng. Tasco có ưu thế hơn hẳn về năng lực tài chính, nguồn hàng hệ thống phân phối cũng như có một lượng khách hàng quen ổn định . 

Ông giám đốc bán hàng suy nghĩ rất lâu để tìm ra cách tăng cường hiệu quả kinh doanh của chi nhánh này. Ông đã tinh ý quan sát và nhận ra rằng phần lớn dân cư trong vùng là những công nhân hay làm ca kíp. Như vậy sẽ không thuận tiện cho rất nhiều công dân địa phương thường xuyên phải đi sớm về muộn nếu họ có nhu cầu mua hàng. Emiz đã ra một quyết định khá táo bạo cho chi nhánh của mình: điều chỉnh thời gian kinh doanh của chi nhánh từ 3 giờ chiều đến 2 giờ đêm và từ 6 giờ sáng đến 10 giờ sáng. Chính thời gian kinh doanh khác thường của Emiz đã thỏa mãn được những khách hàng đi sớm về khuya. Cùng với việc đó, chi nhánh còn liên kết với các công ty cung cấp đồ ăn nhanh trong vùng cho khách mua sắm hàng hóa, đem lại nhiều lợi ích hơn cho khách hàng của mình. Từ đó doanh thu của chi nhánh tăng vọt, khách hàng đến ngày càng đông hơn. 

Khi đối thủ Tasco nhận thức ra được điều này và thực hiện theo thì họ lại gặp một khó khăn lớn. Do bộ máy quá lớn, họ không thể nhanh chóng tạo ra sự xáo trộn về thời gian hoạt động được. Họ cũng muốn liên kết với các nhà cung cấp đồ ăn nhanh trong vùng nhưng thủ tục hợp tác của họ qua nhiều cấp nên rất phức tạp và mất thời gian. Cho đến khi giờ mở cửa của Tasco thay đổi và mối làm ăn với các cửa hàng đồ ăn nhanh trong vùng được thiết lập thì khách hàng đã quen thuộc với việc mua hàng tại chi nhánh Emiz rồi.

*Cách thức áp dụng kế sách:

Nhờ phát huy lợi thế của bộ máy nhỏ gọn mà Emiz đã đánh bại đối thủ Tasco đang tồn tại đầy những điểm mệt như: bộ máy lớn, cồng kềnh nên không thể thay đổi thời gian hoạt động ngay tức thời. Ngoài ra, các quyết sách phải qua quá nhiều cấp lãnh đạo mới được phê duyệt nên mất rất nhiều thời gian, khi phê duyệt xong quyết sách ấy thì khách hàng đã quen với Emiz mất rồi. 

Bộ máy càng nhỏ gọn sẽ càng linh hoạt trong kinh doanh. Chính vì thế mà Emiz mới có thể thực hiện được phương châm kinh doanh nổi tiếng của mình: “người không có thì ta có, người đã có thì ta chuyển hướng, người thiếu thì ta bù”. 

2. Lựa chọn căn cứ địa của công ty

Công ty xe đạp Đại Đạt là một xí nghiệp rất nhỏ đặt tại Hồ Bắc. Cuối những năm 1980, do không cạnh tranh được với các công ty lớn trên thị trường này nên xí nghiệp gần như tê liệt, lỗ vốn trầm trọng.

Năm 1989, xí nghiệp may mắn nhận được đơn đặt hàng từ Thâm Quyến. Thật bất ngờ là sản phẩm xe đạp của Đại Đại lại được thị trường ở Thâm Quyến đón nhận. Đơn hàng từ địa phương này ngày càng tăng. Chính lúc đó, một vài công ty xe đạp lớn cũng bắt đầu tiến vào thị trường này.

Công ty Đại Đại ngay lập tức phải nghĩ cách để duy trì được thị trường mình vừa có được. Họ nhận thấy rằng, nếu mang xe đạp từ Hồ Bắc sang Thẩm Quyến thì giá sàn tăng do nhiều chi phí phát sinh, thời gian giao hàng kéo dài. Chính vì vậy, giám đốc công ty đã mạnh dạn chuyển toàn bộ xưởng sản xuất đến Thâm Quyến.

Thế là chỉ trong năm 1991, xí nghiệp đã làm ăn phát đạt hẳn lên nhờ tận dụng nguồn nhân công giá rẻ, nguyên liệu sẵn có. Sản phẩm đưa ra thị trường vừa đảm bảo chất lượng vừa có giá thấp hơn đối thủ cạnh tranh nên được tiêu thụ với số lượng lớn, hơn thế đã xuất khẩu được và đạt giá trị 4,78 triệu đô la. Từ một xí nghiệp nhỏ, bị các đối thủ chèn ép tới mức thua lỗ, Đại Đạt đã trở thành một công ty chuyên sản xuất xe đạp có uy tín hàng đầu ở Trung Quốc.

*Cách thức áp dụng kế sách:

Quyết định thay đổi địa điểm sản xuất là một thành công của công ty Đại Đạt trong việc áp dụng kế sách Lấy nhàn thắng mệt. Công ty này đã chủ động tạo ra cho mình sức nhàn từ các nguồn lực tại chỗ như giá nhân công rẻ tại địa phương, thị trường tiêu thụ tại chỗ, nguyên liệu sẵn có.

Trong thị trường cạnh tranh, không phải doanh nghiệp nào cũng có sẵn sức nhàn, vấn đề là doanh nghiệp phải chủ động thay đổi để tạo ra sức nhàn đó.

3. “Lấy nhàn thắng mệt” trong đàm phán

Vào năm 1980, giám đốc bán hàng của một công ty điện tử của Mỹ được cử sang Nhật để ký kết một hợp đồng nhập khẩu linh kiện điện tử.

Qua tìm hiểu, phía Nhật biết được rằng đây là lần đầu tiên ông người Mỹ này đến Nhật và thậm chí còn biết cả thời điểm mà vị khách phải hoàn thành chuyến công tác để trở về nước. Chính vì vậy, Phía Nhật cho người ra tận sân bay đón tiếp vị giám đốc nọ, bố trí cho ông ta phương tiện đi lại sang trọng nhất, ăn ở tại một khách sạn tiện nghi nhất. Phía Nhật đã khéo léo bố trí lịch dày khít cho vị khách bằng cách cho xen kẽ lịch đàm phán với các chuyến thăm thú danh lam thắng cảnh nổi tiếng của nước mình.

Mấy ngày sau, cuộc đàm phán mới được bắt đầu và những điều thỏa thuận được đều chưa phải là thực sự quan trọng. Nhưng đến khi bắt đầu đàm phán đến những khoản mục quan trọng thì ông giám đốc phía Nhật lại có việc gia đình phải vắng mặt. Ông ta ủy nhiệm một người khác trong ban giám đốc thay mình. Thế là việc đàm phán lại bắt đầu lại từ đầu. Giám đốc bán hàng Mỹ bày tỏ sự bất bình về vấn đề này vì thời gian của chuyến công tác sắp hết mà bản hợp đồng vẫn chưa ngã ngũ. Phía Nhật cũng tỏ ra hết sức xin lỗi về sự vắng mặt bất khả kháng đó. Sang đến những ngày cuối cùng, hạng mục quan trọng nhất trong hợp đồng mới được đưa ra đàm phán. Đó cũng là lúc mà phía Nhật thông báo vị giám đốc của mình sắp trở về. Thế nhưng chờ mãi mà ông ta không có mặt cho đến tận lúc vị khách người Mỹ đã tới giờ lên máy bay. Giám đốc bên Nhật bèn đề nghị sẽ tiếp tục thảo luận vấn đề còn lại trên xe đi ra sân bay. Ông người Mỹ cảm thấy hết sức tức giận nhưng nghĩ rằng nếu không ký kết được hợp đồng này thì chuyến đi coi như vô nghĩa, không đạt được một lợi ích gì cả. Thế là cuối cùng việc đàm phán kết thúc trên đường ra sân bay khi vị giám đốc người Mỹ bị đẩy vào thế phải ký cho được hợp đồng mặc dù có một số điều khoản lợi thế hơn cho bên Nhật. 

*Cách thức áp dụng kế sách:

Như vậy, kế sách lấy nhàn thắng mệt không chỉ được áp dụng một cách đa dạng trong kinh doanh mà nó còn tỏ ra rất hữu hiệu trong các cuộc đàm phán. Người Nhật đã khéo léo làm đối thủ “mệt mỏi” khi phải đàm phán nhiều lần với cùng một vấn đề, thời gian để quyết định các vấn đề quan trọng bị dồn đến phút cuối cùng trong khi người Nhật nhàn nhã chờ đợi để đạt được những ưu thế của mình.

4. Mưu kế nhỏ làm đối phương mệt mỏi

Vào tháng 9 năm 1979, Cater – giám đốc điều hành của một công ty tại Irarel được giao nhiệm vụ đàm phán với một công ty của Ai Cập về một hợp đồng buôn bán dầu mỏ.

Bởi vì hợp đồng dầu mỏ này rất quan trọng và đối tác Ai Cập kia hết sức cứng rắn trong đàm phán nên để đảm bảo quyền lợi cho mình, Cater đã nghĩ ra một kế .Ông cho đặt địa điểm đàm phán ở một nơi vắng vẻ, không có những đường phố náo nhiệt, rạp chiếu phim, quán bar, hộp đêm. Những người bình thường ít khi đến đó nghỉ ngơi nên khung cảnh càng vắng vẻ. Buổi tối cũng chẳng có thêm địa chỉ vui chơi nào khác ngoài mấy bộ phim tẻ nhạt. Mấy người trong đoàn đàm phán không biết làm gì để tiêu khiển, mấy bộ phim xem mãi đến thuộc lòng.

Vào mỗi buổi sáng, cứ đến đúng 8 giờ, Cater gõ cửa và nói “ xin chào, chúng ta lại tiếp tục thảo luận về vấn đề hợp đồng một lần nữa”. Thế nhưng bên Isarel luôn đưa ra những điều khoản quá thiệt cho đối tác nên bao giờ cuộc đàm phán cũng đi vào bế tắc phải dừng lại. Ngày hôm sau những buổi thảo luận cũng rơi vào tình trạng như vậy. Đoàn khách lúc đầu đều nghĩ tình trạng này sẽ kéo dài không lâu nên vẫn còn kiên quyết không chịu chấp nhận một số điều khoản trong hợp đồng. Một tuần trôi qua, sắp tới ngày kết thúc chuyến công tác mà tình hình vẫn chưa có tiến triển gì cả. Đoàn Ai Cập vừa cảm thấy nhàn chán, mệt mỏi lại vừa lo lắng không hoàn thành được nhiệm vụ để trở về nước. Cuối cùng họ phải yêu cầu phía Isarel kết thúc sớm việc này. Cater nói rằng cần xin ý kiến của cấp trên rồi đồng ý lùi một bước mang tính ước lệ, coi đó là thành ý của mình. Phía Ai Cập đành phải ký vào bản hợp đồng có chút quyền lợi nghiêng về phái Isarel.

*Cách thức áp dụng kế sách:

Cater đã tự tạo ra thế nhàn của mình khi khiến đối phương mệt mỏi về tâm lý. Sự mệt mỏi này là do đàm phàn luôn kéo dài và đi vào bế tắc. Hơn nữa, khu vực sinh sống tẻ nhạt vừa lạ lẫm vừa không có thú vui nào làm cho tâm lý của họ càng bị mệt mỏi. Ngoài ra họ còn bị một áp lực lớn về việc không hoàn thành công việc trong khi thời hạn kết thúc chuyến công tác ngày càng gần kề. 

Như vậy, với trường hợp của Cater, dù bản thân không hề có bất cứ một lợi thế sẵn có nào nhưng vẫn giành được thắng lợi trong cuộc đàm phán với đối tác Ai Cập. Cách làm này phản ánh một phương pháp vận dụng khác của kế sách “lấy nhàn thắng mệt”, linh hoạt và sáng tạo hơn, đó là: nếu bản thân không có thế nhàn để tận dụng thì phải biết đưa đối thủ vào thế mệt mỏi để giành được lợi thế

5. Công nghệ Việt Nam thắng trên sân nhà, hạt điều Việt Nam chiếm lĩnh thế giới 

Từ trước 1990 Việt Nam chưa chế biến được hạt điều, hạt điều của nông dân làm ra hầu hết đều được xuất khẩu thô sang Ấn Độ với số lượng rất ít ỏi. Chính vì vậy, lợi nhuận do xuất khẩu hạt điều đem lại không cao và giá cả thường xuyên bị các nước thu mua lớn như Ấn Độ, Brazil, Indonesia ..khống chế. Hơn nữa, Việt Nam lại thường xuyên phải cạnh tranh với các nước cung cấp hạt điều thô của Châu Phi. Nhận thấy rằng với những ưu thế sẵn có về mặt nguyên liệu và nhân công, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một nước xuất khẩu nhân hạt điều đã qua chế biến lớn trên thế giới. Hơn nữa vấn đề về thiết bị sản xuất bóc tách hạt điều không đòi hỏi trình độ quá cao, ngành cơ khí trong nước hoàn toàn có thể đáp ứng được. 

Sau gần 4 năm nghiên cứu, vào năm 1988 nhóm kỹ sư thuộc Công ty Nông sản xuất khẩu thành phố Hồ Chí Minh đã cho ra đời một dây chuyền chế biến hạt điều hoàn toàn của Việt Nam với giá thành rẻ, tiền chuyển giao công nghệ rất thấp, dễ sửa chữa và nâng cấp khi hỏng hóc.. Tại thời điểm đó, trang bị dây chuyền công nghệ cho một nhà máy có công suất 2.000 tấn năm, nếu dùng thiết bị của Ý phải đầu tư 2,5 triệu USD, còn trang bị dây chuyền của Việt Nam chỉ mất 10.000 USD nhưng chất lượng sản phẩm thì cao hơn, giá thành sản phẩm rẻ hơn, giải quyết được nhiều công ăn việc làm hơn. Thế là, công nghệ này nhanh chóng được áp dụng vào hầu hết 80 nhà máy chế biến hạt điều của Việt Nam.

Nhờ thế, năm 2002 Việt Nam đã vươn lên và đứng vững chắc ở hàng thứ hai thế giới. Hiện nay, Ấn Độ đứng đầu thế giới về sản lượng điều thô, với 290.000 tấn, thì VN đứng thứ 2, với 200.000 tấn. Trong khi Brazil - quốc gia sản xuất và xuất khẩu điều truyền thống của châu Mỹ trước đây ở thứ vị trí thứ 2 đã tụt xuống ngôi vị thứ 3, với 195.000 tấn

*Cách thức áp dụng kế sách:

Như vậy, hạt điều Việt Nam vừa có giá thành rẻ, vừa có chất lượng tốt nên chiếm lĩnh được thị trường thế giới. Có được những ưu điểm này là do ngành sản xuất hạt điều đã biết tận dụng những thế nhàn sau đây:

+ Nguyên liệu trong nước dồi dào với chất lượng thương phẩm cao do khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa của Việt Nam thuận lợi cho sự phát triển của cây điều.

+ Dây chuyền công nghệ bóc tách hạt điều có giá thành lại rẻ do được chế tạo trong nước.

+ Một số công đoạn thủ công trong chế biến điều đã tận dụng được lực lượng lao động nông nhàn đã qua đào tạo nên giá thành rẻ mà vẫn đảm bảo

Mục lục