Truyện 33 - Làm Thế Nào Để Dân Đồng Loạt Thi Hành Pháp Lệnh ?

Vệ Ưởng là hoàng thân nước Vệ, nên còn có tên là Công Tôn Ưởng, hiện đang làm Tể tướng nước Tần, ông soạn thảo "Pháp lệnh thất điều" (sử gọi đó là Biến Pháp của Vệ Ưởng). Vệ Ưởng chưa dám tuyên bố, vì sợ dân chúng không tin. Ông bèn nghĩ một cách: 

Ông cho dựng một cây cột mà ai cũng đủ sức vác, rồi rao: 

- Ai mang cây cột này đặt ở phía bắc chợ sẽ được 10 lạng vàng! 

Ai nấy đều ngạc nhiên, vì nghĩ mình vác nó dễ dàng, chỉ sợ quan trên lừa mình, nên không ai dám vác. Vệ Ưởng thấy vậy tăng lên 50 lạng vàng. Có một kẻ nghèo liều mạng đến vác cây cột ra cửa bắc chợ. Lập tức Vệ Ưởng thưởng 50 lạng vàng mà không có điều kiện gì. Ai nấy đều khen: 

- Quan trên biết giữ lời! 

Vệ Ưởng liền tuyên bố "Biến Pháp thất điều". Ai nấy đều răm rắp thi hành pháp lệnh. 

Lời Bàn: 

Đối với chính phủ ngày xưa, người dân lúc nào cũng vô quyền. Dân chúng chỉ tin vào tư cách các nhà cầm quyền, nên nhắm theo đó mà... ăn ở. Vệ Ưởng nắm được điều đó mới bày tỏ một cử chỉ đẹp cho ai nấy đều thấy, đều nghe để làm tin. Khi dân chúng đã tin theo, thì việc thi hành không trở ngại. Điều cần nói thêm ở đây là Vệ Ưởng chỉ dùng "thuật" chứ không phải là "Nghệ thuật".

(Source : Thuật xử thế của người xưa - Ngô Nguyên Phi)

Mục lục