244. Mã Viện

Mã Viện mồ côi từ thuở nhỏ, tình cảnh rất nghèo khổ mà thật là người có chí lớn. Thường khi nói chuyện, Mã Viện cho rằng: "Làm trai lúc cùng khổ, chí càng phải bền; khi tuổi tác khí càng phải hăng".”

Mã Viện ra công, ra sức cày cấy, chăn nuôi, không bao lâu giàu có hàng ức triệu. Mà hình như chưa được phỉ chí, thường nói với người ta rằng: “Phàm làm nên giàu, mà có biết đem của thí chẩn cho người khốn cùng, thì mới là quí. Bằng không, thì chỉ làm tôi tớ đồng tiền, suốt đời canh giữ đồng tiền, chớ có ích gì.”

Sau Mã Viện đem hết tiền của chẩn cấp cho người nghèo, rồi ra làm quan giúp vua Quang Vũ nhà Hán. Tuổi bấy giờ đã già, mà cứ hay xin đi đánh Nam, dẹp Bắc. Mỗi khi thắng trận trở về, họ hàng bà con ra chào mừng đón rước thì Mã Viện nói rằng:

- Làm tài trai nên chết ở chốn biên thuỳ, lấy da ngựa bọc thây mà chôn mới là đáng trọng; chớ ốm nằm xó giường, chết ở trong tay lũ trẻ nâng đỡ, thì có hay gì.

GIẢI NGHĨA

Mã Viện (14 TCN-49): tự Văn Uyên, người Phù Phong, Mậu Lăng (nay là huyện Phù Phong, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc) là một viên tướng người Hán trong thời kì nhà Đông Hán. Hậu duệ nổi tiếng của ông là Mã Đằng và Mã Siêu (một danh tướng trong thời kì Tam Quốc), Mã Đại, trọng thần nhà Thục Hán.

Một trong những chiến tích lớn nhất của Mã Viện là dẫn hơn hai vạn kỵ binh và hai ngàn chiến thuyền, tiếp viện cho quân Hán đang xâm lược Giao Chỉ (Việt Nam) và dập tắt cuộc khởi nghĩa chống lại quân Hán của Hai Bà Trưng là bà Trưng Trắc và em bà là Trưng Nhị vào năm 42-43 ở miền bắc Việt Nam. (Chú thích này được tóm lược từ "Bách khoa toàn thư mở Wikipedia, tiếng Việt")

LỜI BÀN

Đối với nước Việt Nam ta, Mã Viện là một người cừu địch, đáng ghét. Nhưng ta cũng không nên, vì ghét mà không biết đến cái hay của người. Như Mã Viện mồ côi nghèo khổ mà trở nên giầu có, là người có chí lập thân đáng khen. Giàu có mà biết dùng của, đem của cấp cho kẻ khốn cùng, lại là người có chí cứu khổ đáng trọng. Có tuổi mà vẫn đem thân ra chốn chiến trường để tận trung báo quốc lại là một người có chí ái quốc đáng phục, thật không phụ cái tiếng anh hùng. Một người cùng khổ yếu đuối mà làm nên phú quí, lúc phú quí lại hiểu được cái nghĩa phú quí nên làm thế nào, thực rất đáng làm gương cho cả mọi người!

( Source : Cổ học tinh hoa - Nguyễn Văn Ngọc - Trần Lê Nhân )

Mục lục