100. Ông lão bán dầu

Ông Trần Nghiêu Tư làm quan đời nhà Tống bắn cung giỏi có tiếng, đời bấy giờ không ai bằng. Ông cũng lấy thế làm kiêu.

Ông thường bắn trong vườn nhà. Một hôm có ông lão bán dầu đi qua, thấy ông đang bắn, đặt gánh xuống, ngấp nghé xem mãi. Ông lão thấy ông Nghiêu Tư bắn mười phát trúng được tám chín thì hơi gật gù mỉm miệng cười. Nghiêu Tư gọi và hỏi:

-Nhà ngươi cũng biết bắn à ? Ta bắn chưa được giỏi hay sao ?.

Ông lão nói:

-Chẳng phải giỏi gì cả. Chẳng qua là quen tay thôi.

Nghiêu Tư giận lắm, bảo:

-À, nhà ngươi dám khinh ta bắn không giỏi à ?.

Ông lão nói:

-Cứ xem tôi rót dầu thì đủ biết.

Bèn lấy một bầu đặt xuống đất, để đồng tiền lên miệng, lấy cái môi từ từ rót dầu qua lỗ đồng tiền, mà không rây một tí dầu nào ra đồng tiền cả.

Rồi nói:

-Tôi cũng chẳng phải giỏi gì, chỉ quen tay mà thôi.

Nghiêu Tử cười, chịu là phải.

Âu Dương Tu

Chú Thích.

- Trần Nghiêu Tư: người đời nhà Tống, làm quan Tiết Độ Sứ mà người có khí tiết, viết tốt và bắn giỏi

Lời Bàn:

Bắn, mà mười phát trúng cả mười, ai không chịu là giỏi? Nhưng rót dầu qua lỗ đồng tiền mà không dây ra đồng tiền tưởng cũng không ai chê được là không giỏi. Cho nên ông lão bán dầu, thấy ông Nghiêu Tư tự phụ là bắn giỏi, mà cũng tự phụ là rót dầu giỏi, ý muốn ấy cái tự phụ này đối lại cái tự phụ kia, để dạy rằng: giỏi hay không giỏi, thường chỉ là cái quen hay không mà thôi. "Trăm hay không bằng tay quen", câu tục ngữ ta đã nói. Mình quen nghề mình, người quen nghề người, chớ đã chắc gì là mình tài đức hơn người mà kiêu căng với người.

( Source : Cổ học tinh hoa - Nguyễn Văn Ngọc - Trần Lê Nhân )

Mục lục