83. Bọ ngựa chống xe

Một hôm, Trang công nước Tề xa giá đi săn . Xe ra khỏi thành đi trên đường cái có con bọ ngựa, cứ đứng giữa đường, giương càng chực chống lại với cái xe. Tả, hữu (các quan theo hầu vua) thấy thế, kêu lên rằng:

-Chết! Chết!

Trang Công nghe tiếng, tưởng sự gì nguy hiểm, vội vàng bắt dừng xe lại hỏi. Tả hữu thưa:

-Có con bọ ngựa thấy xe sắp đến, không tránh lại giờ càng lên muốn chống lại. Giống bọ ngựa quái lạ, chỉ biết tiến lên chớ không lui, không chịu lượng sức mình khỏe hay yếu, hễ gặp cừu địch thì đánh. Xin cứ để cho xe đi, xem bọ ngựa sống hay chết thế nào.

Trang công nói:

-Hãy khoan. Giống bọ ngựa thế mà đáng kính. Giả sử bây giờ có một người bị kẻ tàn bạo hà hiếp, không ngại gian nan, không sợ nguy hiểm, nhất quyết chỉ tiến lên, chọi với cường địch, chết cũng không thoái tị thì chẳng đáng nên tôn kính lắm ư!

Nói đoạn, Trang công bảo tránh xe đi sang một bên.

Từ hôm đó, bọn tướng sĩ Trang công nghe nói câu chuyện, khi phải đi đánh giặc đâu là liều chết tiến lên chớ không chịu không bằng con bọ ngựa . 

Hàn Thi Ngoại Truyện 

Lời bàn:

Có kẻ cừu địch trước mặt, không biết lượng sức người ta yếu hay khỏe thế nào, cứ liều xông vào chọi, có khi như trứng chọi với đá, nồi đất chọi với nồi đồng, thì cũng là khờ dại đáng tiếc, Tuy vậy, có kẻ hà hiếp mình thậm tệ, mà mình đủ chí khí chống lại, thế là mình hiểu được cái lẽ tự vệ, chết cũng không chịu nhục. Nhất là mình lại quả quyết phấn chấn tiến lên, không chịu nhẫn nhục lùi lại, thế là có dũng khí đáng khen. Ôi! Giống bọ ngựa là giống sâu bọ còn biết thế, huống chi là giống người ta là bậc tinh anh lại chịu kém bọ ngựa hay sao! Trang Công thực là khéo biết dạy mà tướng sĩ Trang Công thực là biết nghe vậy .

( Source : Cổ học tinh hoa - Nguyễn Văn Ngọc - Trần Lê Nhân )

Mục lục