Đạo Đức Kinh - Thiên Thượng 09

LÃO TỬ ĐẠO ĐỨC KINH

CHƯƠNG CHÍN

持而盈之，不如其已。揣而銳之，不可長保。金玉滿堂，莫之能守。富貴而驕，自遺其咎。功成身退，天之道。
PINYIN 

chí ér yíng zhī，bùrú qí yǐ。chuǎi ér ruì zhī，bù kě cháng bǎo。jīnyù mǎn táng，mo zhī néng shǒu。fù guì ér jiāo，zì yí qí jiù。gōngchéngshēntuì，tiān zhī dào。

PHIÊN ÂM

trì nhi doanh chi , bất như kì dĩ , suỷ nhi nhuệ chi , bất khả trường bảo .  Kim ngọc mãn đường , mạc chi năng thủ ; phú quý nhi kiêu , tự di kì cữu , công thành thân thoái , thiên chi đạo .

ANH NGỮ

To hold until full is not as good as stopping…
To hold until full is not as good as stopping.
An oversharpened sword cannot last long.
A room filled with gold and jewels cannot be protected.
Boasting of wealth and virtue brings your demise.
After finishing the work, withdraw.
This is the Way of Heaven.

-Translated by Charles Muller, Tōyō Gakuen University

DỊCH NGHĨA

Giữ chậu đầy hoài, chẳng bằng thôi đi ; mài cho bén nhọn thì không bén lâu.

Vàng ngọc đầy nhà, làm sao giữ nổi; giàu sang mà kiêu là tự rước lấy họa.

Công thành rồi thì nên lui về, đó là đạo trời.

LỜI BÀN

Đạo trời [đạo tự nhiên] là đầy thì phải vơi, nhọn thì dễ gẫy.  Vậy xử thế đừng nên tự mãn, tự kiêu, thành công rồi thì nên lui về.

Đây chỉ là kinh nghiệm của mọi người, thuộc về túi khôn của dân gian, để được sống yên ổn.  Câu nhì đã thành châm ngôn.  Và bốn chữ “công thành thân thoái  功成身退” có thể là châm ngôn lưu hành trước Lão tử từ lâu.

Nguyễn Hiến Lê dịch và chú giải

TỪ NGỮ

功成身退 [gōngchéngshēntuì] retire after winning merit or achieving one’s goal.  Có bản ghi là “công toại“

不如 [bùrú] bất như, không như, to be unequal/inferior to

金玉 [jīnyù] kim ngọc, ①gold and jade; precious stone and metals; treasures

[Hoa Sơn bổ sung phần từ ngữ]

(Source : Hoasontrang)

Mục lục