Đạo Đức Kinh - Thiên Thượng 34

LÃO TỬ ĐẠO ĐỨC KINH

CHƯƠNG BA MƯƠI BỐN

大道泛兮，其可左右。萬物恃之而生而不辭，功成而不名有。衣養萬物而不為主，常無慾，可名于小﹔萬物歸焉而不為主，可名為大。以其終不自為大，故能成其大。

PINYIN

dàdào fàn xī，qí kě zuǒ yòu。mo wù shì zhī ér shēng ér bù cí，gōng chéng ér bù míng yǒu。yī yǎng mo wù ér bù wèi zhǔ，cháng wú yù，kě míng yú xiǎo；mo wù guī yān ér bù wèi zhǔ，kě míng wèi dà。yǐ qí zhōng bù zì wèi dà，gù néng chéng qí dà。

PHIÊN ÂM

Đại đạo phiếm hề ， kì khả tả hữu 。 vạn vật thị chi nhi sinh nhi bất từ ， công thành nhi bất danh hữu 。 Y dưỡng vạn vật nhi bất vi chủ ，thường vô dục, khả danh ư tiểu ﹔ vạn vật quy yên nhi bất vi chủ ， khả danh vi đại 。 dĩ kì chung bất tự vi đại ， cố năng thành kì đại 。

ANH NGỮ

The Great Way
The great Way flows everywhere, both left and right.
All things derive their life from it,
and it does not turn away from them.
It accomplishes its work, but does not take possession.
It provides for and nourishes everything,
but does not control them.
Always without desires, it may be considered small.
The destination of all things, yet claiming nothing,
it may be considered great.
Because it never claims greatness,
its greatness is achieved.

-Translated by Sanderson Beck, Terebess Asia Online

DỊCH NGHĨA

Đạo lớn lan tràn khắp có thể qua bên trái, qua bên phải. Vạn vật nhờ nó mà sinh trưởng mà nó không can thiệp vào, công thành rồi mà không nhận là của mình; nó nuôi dưỡng vạn vật mà không làm chủ vạn vật. Nó vĩnh viễn là “không”, vô vi, cho nên có thể bảo nó là ẩn vi, [vô hình]; muôn vật quy về nó mà nó không làm chủ, cho nên có thể bảo nó là lớn. Vì cho tới cùng, nó không tự nhận nó là lớn cho nên mới hoàn thành được cái vĩ đại của nó.

LỜI BÀN

Câu nhì: “Vạn vật thị chi sinh nhi bất từ”, y như câu “vạn vật tác yên nhi bất từ” ở . Chữ “từ” đó có người dịch là “từ chối”.
Câu thứ ba: “Khả danh ư tiểu”, chữ “tiểu 小”, nghĩa cũng như chữ “tiểu” trong (tuy tiểu, thiên hạ mạc năng thần dã) ở . Đây nói về cái thể của đạo rất ẩn vi; còn chữ “đại” ở dưới, nói về cái dụng của đạo rất lớn.
Chương này chỉ diễn lại những ý đã nói rồi, không thêm ý gì mới.

Nguyễn Hiến Lê dịch và chú giải

TỪ NGỮ

大道 【dàdào】 n. Đại Đạo, the Great Dao; the Great Way

左右 【zuǒyòu】tả hữu, trái phải, left and right

万物[萬-] 【wànwù】 all living things; universe, vũ trụ vạn vật muôn loài.

(Source : Hoasontrang)

Mục lục